SŁOWNIK STOMATOLOGICZNY |
Abrazja | starcie powierzchni zęba (np. szkliwa) w wyniku zgrzytania, wady zgryzu, złej techniki mycia lub zbyt twardej szczoteczki.
|
Afta | bolesne, okrągłe owrzodzenia na wewnętrznej powierzchni policzków i warg.Afty nie są zaraĽliwe. Występują zwykle na wewnętrznej stronie warg, na języku lub podniebieniu miękkim. Uraz lub pewne potrawy powodują wysyp aft.
|
Akryl | tworzywo sztuczne (plastik) z którego wykonuje się protezy, aparaty ortodontyczne, zęby do protez
|
Amalgamat | metalowe wypełnienie w kolorze srebra , mieszanina srebra,cyny,rtęci i paru innych metali np.miedzi
|
Aparat ortodontyczny | stały lub ruchomy, służy do prostowania zębów
|
Autoklaw | urządzenie do sterylizacji instrumentów, wykorzystuje ciepło, wysokie ciśnienie pary wodnej
|
Bond | płynna żywica, pomagająca w utrzymaniu wypełnienia
|
Bezzębie | całkowity brak zębów
|
Bruxizm | nieświadome zgrzytanie zębami
|
Bruxomania | nerwowe zgrzytanie zębami , podczas dnia gdy pacjent nie śpi
|
Demineralizacja | utrata wapnia z zębów, co je osłabia i czyni podatnymi na próchnicę
|
Dewitalizacja | zatrucie zęba
|
Diastema | przerwa pomiędzy górnymi siekaczami
|
Dłutowanie zęba | chirurgiczne usunięcie zęba
|
Drożdżyca jamy ustnej | infekcja spowodowana zwykle przez grzyby Candida Albicans
|
Dziąsło | miękka tkanka otaczająca ząb
|
Egzostoza | zrośnięcie zęba z kością lub wypukłość kostna
|
Ekstrakcja | usunięcie zęba
|
Endodoncja | leczenie kanałowe
|
Fleczer | wypełnienie tymczasowe, opatrunek
|
Fluor | Łatwo przyswajany przez szkliwo. Jeśli fluor zostaje wbudowany (u dzieci) w zęby, pozostają bardziej odporne na próchnicę. Gdy zawartość fluoru w wodzie wynosi powyżej 0,6 ppm |
Fluoroza | przebarwienie szkliwa powstałe w wyniku przedawkowania fluoru
|
Guzek | jeden lub więcej, wierzchołek zęba na powierzchni żującej
|
Hemorrhagia | krwawienie
|
Homeostaza | zatrzymanie krwawienia
|
Hyperdontia | obecność zęba nadliczbowego
|
Hypodontia | brak jednego lub kilku zębów
|
Implant | wszczep, sztuczny korzeń
|
Inlay | porcelanowe, złote lub kompozytowe wypełnienie wykonane w laboratorium
|
Kamera wewnątrzustna | pozwala pacjentowi widzieć to, co widzi dentysta, powiększa obraz.
|
Kamień nazębny | żółty lub brązowy twardy depozyt zmineralizowanej płytki bakteryjnej |
Kofedarm | gumowy płat zakładany na ząb w celu izolacji od reszty j. ustnej
|
Kompomer | materiał do wypełnień, kombinacja kompozytu ( "komp |
Kompozyt | wypełnienie w kolorze zęba
|
Korona | czapeczka na ząb wykonana z porcelany, złota lub innych
|
Korona tymczasowa | plastikowa korona,pacjent nosi ją w okresie od oszlifowania zęba do momentu zacementowania korony ostatecznej
|
Kieszonka dziąsłowa | głęboka przestrzeń pomiędzy zębem a dząsłem,
|
Klamra | pasek metalu, pomaga utrzymać protezę częściową w jamie ustnej
|
Lakowanie | pokrycie bruzd i szczelin zęba lakierem szczelinowym
|
Lakier szczelinowy | warstwa płynnej żywicy, którą pokrywa się naturalne zagłębienia zęba |
Lakierowanie | profilaktyka fluorkowa powierzchni gładkich zęba, lakier pozostaje w kontakcie z zębem do 48 godzin.
|
Leczenie kanałowe | procedura mająca na celu uratowanie zęba z zainfekowaną miazgą. Komora i kanały zęba są czyszczone, dezynfekowane i wypełnione.
|
Licówka | porcelanowa łuska przyklejona do powierzchni zęba
|
Łuk | górny i dolny |
Martwy ząb | ząb "pozbawiony nerwu, w wyniku działania dentysty np po "zatruciu" i leczeniu kanałowym, lub ząb staje się martwy w wyniku nie leczonej próchnicy lub urazu
|
Miazga "nerw" | żywa tkanka zawierająca nerwy i naczynia krwionośne
|
Most | stałe niewyjmowane uzupełnienie jednego lub więcej zębów, przymocowane do zębów własnych pacjenta
|
Most jednobrzeżny | stałe uzupełnienie protetyczne, w którym mniejszy brakujący ząb dowieszony jest do korony zęba większego |
Most Maryland | most ze skrzydełkami, nie wymaga szlifowania zębów. Skrzydełka przyklejone są do tylnych powierzchni zębów sąsiadujących z brakiem.
|
Nadwrażliwość zęba | nasilona reakcja na zimno, kwaśne, słodkie w wyniku odsłonięcia kanalików zęba. Występuje często w okolicy szyjek
|
Nici dentystyczne | woskowane lub nie, nylonowe nici do czyszczenia powierzchni stycznych zębów
|
Ochraniacz | plastikowa matryca chroniąca zęby podczas uprawiania sportu
|
Okluzja | relacja pomiędzy zębami górnymi i dolnymi podczas zgryzu
|
Oligodontia | wrodzona obecność tylko kilku zębów
|
onlay | porcelanowe, złote lub kompozytowe wypełnienie wykonane w laboratorium
|
Ortodoncja | prostowanie zębów
|
Pantomogram | duże zdjęcie RTG pokazujące żuchwę i szczękę
|
Pedodoncja | stomatologia dziecka
|
Periodoncja | zajmuje się chorobami dziąseł
|
Paradontoza | zaawansowane zapalenie dziąseł, kieszenie pomiędzy zębem a dziąsłem pogłębiają się co jest przyczyną rozchwiania zęba.
|
Płytka bakteryjna | miękki osad składający się z resztek pokarmowych i bakterii
|
Podniebienie | górna część j.usnej , dzieli się na twarde i miękkie
|
Podścielenie protezy (rebazacja) | dołożenie warstwy akrylu do płyty protezy, co rekompensuje resorbcję kości podścielenie bezpośrednie jest wykonane w gabinecie, pośrednie w laboratorium
|
Porcelana | materiał, z którego robi się korony i mosty
|
Protetyka | wstawianie zębów
|
Próchnica | medyczne określenie na ubytek w zębie
|
Przygryzanie wargi | popularne przyzwyczajenie podczas zdenerwowania lub koncentracji. Objawem jest suchość, złuszczenie a nawet zranienie wargi. Rozwiązanie to kontrola i zapanowanie nad sobą, nawilżanie wargi. Ostatecznie zrobienie miękkiej szyny zakładanej na czas snu na zęby
|
Proteza | komplet sztucznych zębów (całkowita lub częściowa)
|
Proteza akrylanowa | Proteza wykonana z akrylu
|
Proteza szkieletowa | częściowa proteza, kombinacja akrylu i metalu
|
Proteza bezklamrowa | dzięki ukrytym elementom mocującym (zatrzaski, zasuwy) nie ma widocznych elementów metalowych (klamer)
|
Proteza nakładkowa | opiera się na korzeniach lub implantach
|
Proteza natychmiastowa | tymczasowa proteza wstawiana natychmiast po usunięciu zębów, ułatwia gojenie i pozwala pacjentowi funkcjonować do momentu wykonania protezy ostatecznej
|
Przetoka | patologiczny kanał w dziąśle, odprowadzający wydzielinę ropną
|
Pusty zębodół | ból po usunięciu zęba
|
Rebazacja | podścielenie protezy, wymiana wewnętrznej (dośluzówkowej) warstwy
|
Reimplatacja zęba | włożenie do zębodołu i tymczasowe unieruchomienie całkowicie lub częściowo wybitego zęba
|
Remineralizacja | wbudowywanie jonów wapniowych, fosforanowych i fluorkowych w miejscu uszkodzonego szkliwa.
|
Replantacja | umieszczenie wybitego zęba w zębodole
|
Resekcja | usunięcie wierzchołka korzenia zęba, wykonuje się, gdy infekcji tkanek okołowierzchołkowych nie można opanować leczeniem kanałowym
|
Ropień | lokalna infekcja, zbiornik z wydzieliną ropną
|
Rozczep wargi i podniebienia | wrodzony defekt, który u rasy białej zdarza się raz na tysiąc urodzeń. Rozczep jest naturalnym etapem rozwoju płodu , który naturalnie zanika do 3 miesiąca.
|
Siekacz | ząb przedni, 4 na górze i 4 na dole
|
Skaling | usuwanie kamienia i osadów powyżej linii dziąseł
|
Staw skroniowo | żuchwowy |
Sterowana regeneracja kości | użycie kości lub syntetycznego materiału kościotwórczego do odbudowania ubytku tkanki kostnej pacjenta np. przy głębokiej kieszeni zębowej
|
Stomatologia kosmetyczna | działanie mające na celu poprawienia wyglądu zęba lub jamy ustnej
|
Szczęka | potocznie górna i dolna, prawidłowo |
Szkliwo | twarda tkanka pokrywająca ząb
|
Szyjka | anatomiczna część zęba w rejonie dziąsła
|
Szyna relaksacyjna | plastikowa nakładka na zęby, zapobiega ścieraniu się zębów
|
Technik dentystyczny | wykonuje techniczną częśc prac związanych z wykonaniem protez, koron , mostów itp
|
Torbiel | cysta |
Transplantacja zęba | włożenie naturalnego zęba w zębodół innego zęba
|
Trepanacja | rozwiercenie zęba
|
Trzonowiec | ząb położony z tyłu, ząb nr 6, 7, 8
|
Ubytek | dziura w zębie, powstała w wyniku odwapnienia szkliwa i zniszczenia zębiny przez kwasy produkowane przez bakterie
|
Utrzymywacz przestrzeni | wyjmowalny aparat, zapobiega przesuwaniu się zębów
|
Wada zgryzu | nieprawidłowe ustawienie zębów
|
Wędzidełko | ruchomy fragment dziąsła łączący wargę górną, dolną, policzek lub język z kością.
|
Wkład koronowo | korzeniowy |
Wybielanie zębów | proces rozjaśnienia zębów
|
Wycisk | w masie podobnej do gumy powstaje odbicie zębów i pozostałych elementów j. ustnej etap podczas wykonywania protez, koron , mostów
|
Wyżynanie się zębów | okres, kiedy zęby stałe pojawiają się w jamie ustnej
|
Zapalenie dziąseł | krwawienie i opuchlizna dziąseł spowodowane przez płytkę bakteryjną
|
Zapalenie miazgi | ostry ból żywego zęba
|
Zapalenie śluzówki pod protezą | często niebolesne, przyczyną może być niedopasowana proteza, zła higiena jamy ustnej, drożdżyca lub wszystko razem.
|
Zatrzask | element mocujący protezy, zastępuje klamrę
|
Zatrucie zęba | założenie środka dewitalizującego na 1 |
Ząb mądrości | trzecie stałe trzonowce, okres wyżynania 17 |
Ząb mleczny | pierwsze zęby w liczbie 20 |
Ząb nadliczbowy | ząb extra, np dodatkowa dwójka
|
Ząb stały | 32 zęby zastępujące zęby mleczne
|
Ząb oczny | górna trójka, kieł
|
Ząb zatrzymany | ukryty w dziąśle, ząb niewyrżnięty lub częściowo wyrżnięty. Dotyczy najczęściej dolnych ósemek i górnych trójek
|
Ząbkowanie | wyżynanie się zębów mlecznych
|
Zębina | twarda tkanka zęba pod szkliwem i cementem korzeniowym
|
Zębodół | nisza w kości, tu tkwi ząb
|
Zgorzel | kolonizacja martwej miazgi przez bakterie beztlenowe, ból takiego zęba określany jest jako tępy, na pierwszej wizycie trzeba rozwiercić ząb, póĽniej przeprowadzić leczenie kanałowe
|
Zgryz głęboki | wada, w której zęby górne nadmiernie przykrywają zęby dolne
|
Zgryz krzyżowy | wada, w której zęby dolne są wychylone w stronę policzka lub wargi bardziej niż odpowiednie zęby górne
|
Zgryz otwarty | wada, w której zęby górne nie stykają się z zębami dolnymi
|
Zgłębnik | haczykowaty instrument do badania powierzchni zęba i stanu wypełnienień
|
Znieczulenie miejscowe | podanie miejscowo środka blokującego ból
|
Znieczulenie nasiękowe | podanie znieczulenia w okolicy zęba
|
Znieczulenie przewodowe | znieczulenie w rejonie pnia nerwu, którego gałęzie pokrywają znaczny obszar, i tak przy przewodowym znieczuleniu zębow dolnych |
Żuchwa | dolna, ruchoma część twarzy, dolna szczęka
|